Pracownia Ekofizjologii i Bioenergetyki

Zasadniczym celem badań prowadzonych w PEiB jest określenie fizjologicznych przystosowań organizmów morskich, zwłaszcza bezkręgowców bentosowych, do zmian zachodzących w środowisku morskim. Zostały one zapoczątkowane przez prof. Annę Szaniawską w latach 1980-tych, która wraz ze współpracownikami szukała wówczas odpowiedzi na pytanie jak małże i skorupiaki przystosowują się do warunków niedoboru i braku tlenu oraz obecności siarkowodoru na dnie morskim, będących konsekwencją eutrofizacji Bałtyku. Prowadzone badania mają charakter eksperymentalny i skupiają się na aktualnych problemach występujących w środowisku morskim, jak m.in. zakwaszanie wód w wyniku dopływu dwutlenku węgla z atmosfery, dopływ zanieczyszczeń antropogenicznych czy zmiana klimatu. Na potrzeby ww. badań rozwinięto szeroki warsztat badawczy, umożliwiający określanie różnych parametrów behawioralnych i fizjologicznych, związanych z podstawowymi procesami fizjologicznymi (konsumpcja i asymilacja pokarmu, wydalanie, respiracja, osmoregulacja), przemianami energetycznymi (metabolizm energetyczny, bilans energetyczny, wskaźniki wydajności produkcji osobniczej) czy kondycją osobniczą (zawartość związków zapasowych czy substratów i produktów metabolizmu). Badania prowadzone są w ramach szerokiej współpracy z innymi jednostkami w kraju i za granicą, a uzyskane wyniki mają charakter nowatorski, nie tylko w skali regionu Morza Bałtyckiego, ale także w skali światowej.

Istotna część badań prowadzonych w PEiB dotyczy gatunków obcych w Morzu Bałtyckim. Oprócz ich przystosowania do życia w nowym środowisku, w oparciu o wybrane parametry behawioralne i fizjologiczne, badane są również inne aspekty dotyczące biologii czy ekologii. Wyniki prowadzonych badań dostarczają wiele nowych informacji na temat funkcjonowania gatunków obcych w ekosystemie Morza Bałtyckiego, w tym ich wpływu na lokalne biocenozy i biotopy. Wartość tych wyników ma także wymiar aplikacyjny ze względu na wykorzystanie do opracowania różnego rodzaju działań służących ograniczeniu wprowadzania i rozprzestrzeniania inwazyjnych gatunków obcych, a tym samym ochronie środowiska morskiego. Są to działania w ramach grup roboczych koordynowanych przez Komisję Ochrony Środowiska Morskiego Bałtyku (HELCOM), jak również Międzynarodową Radę Badań Morza (ICES) i Międzynarodową Organizację Morską (IMO), w które zaangażowani są również pracownicy PEiB, będący ekspertami w tych grupach.

W związku z dynamicznie rozwijającą się na świecie branżą akwakultury od kilku lat w PEiB rozwijane są także badania wpływu czynników abiotycznych i biotycznych na parametry behawioralne, fizjologiczne i bioenergetyczne skorupiaków o znaczeniu komercyjnym, jak np. krewetka białonoga Penaeus vannamei, której udział w światowej produkcji skorupiaków stanowi ponad 50%. Badania prowadzone podczas hodowli w laboratoryjnych systemach ze zwrotnym obiegiem wody, tzw. RAS (Recirculating Aquaculture System), co pozwala kontrolować parametry wody, jak również ograniczyć jej zużycie oraz zmniejszyć ryzyko przedostania się badanych organizmów do środowiska.